Żurawina
czy furagina?

Farmaceuta, aby dobrać odpowiedni preparat dla pacjenta powinien zadać kilka pytań: jak długo taki stan się utrzymuje i czy nie towarzyszy mu ból w okolicy lędźwi przy ucisku czy chodzeniu, czy nie występują gorączka oraz dreszcze. Pozwala to na oszacowanie, czy dana osoba powinna udać się do lekarza lub czy może samodzielnie podjąć leczenie. Zwykle stan zapalny, który trwa 5-7 dni, można wyleczyć bez konieczności kontaktu z lekarzem.

Terapia
Spośród dostępnych leków możemy wyróżnić te pochodzenia roślinnego oraz syntetyczne. Leki roślinne, które stosuje się w leczeniu zakażeń układu moczowego, to przede wszystkim preparaty zawierające owoce żurawiny, pietruszkę, liście szałwii, liście i korzeń pokrzywy, liście mącznicy, kłącze pięciornika, koszyczek rumianku. Często występują one w gotowych mieszankach w postaci tabletek, past doustnych lub naparów. Jeśli chodzi o żurawinę, spotykamy ją w postaci soków, syropów, tabletek oraz kapsułek. Stosowana już od wielu pokoleń przy dolegliwościach związanych z układem moczowym stanowi nieocenioną metodę profilaktyki oraz leczenia ZUM. Spośród leków syntetycznych dostępnych bez recepty do najbardziej popularnych należy furagina lub inaczej furazydyna czy furaginum. Jest to chemioterapeutyk. Oznacza to, że wykazuje działanie przeciwbakteryjne, niszcząc struktury komórkowe bakterii i tym samym doprowadzając do zniszczenia drobnoustrojów, które zwykle są przyczyną występującego stanu zapalnego.
Obecnie w leczeniu zakażeń układu moczowego najczęściej sięgamy po żurawinę lub furaginę. Żurawina znana była już wiele pokoleń wstecz, natomiast furagina jest stosunkowo nową alternatywą w leczeniu ZUM. Zatem co wybrać?

Żurawina błotna
Żurawina jest to rodzaj byliny, obejmuje wiele gatunków, a najbardziej znana jest żurawina błotna (Vaccinium oxycoccus). Ta niewielka wiecznie zielona krzewinka porasta tereny półkuli północnej. Można ją spotkać w lasach rosnących na kwaśnych glebach oraz na torfowiskach. Osiąga do 30 cm wysokości. Nazwa żurawina (ang. cranberry) pochodzi od słowa żuraw (ang. crane), ponieważ kwiat rośliny przypomina głowę żurawia.
Żurawina błotna zawiera proantocyjanidyny działające przeciwzapalnie, pektyny, dużą dawkę witaminy C oraz kwasy organiczne, potas, goryczki, garbniki, flawonoidy i arbutynę. W jaki sposób żurawina leczy stany zapalne układu moczowego? Przede wszystkim związki kwaśne (wspomniana witamina C oraz kwasy organiczne) powodują obniżenie pH moczu, co z kolei uniemożliwia rozwój bakterii. Druga sprawa, to dodatkowe działanie żurawiny polegające na właściwościach antyadhezyjnych proantocyjanidyn. Oznacza to, że bakterie nie mają możliwości przylegania do nabłonka dróg moczowych i mechanicznie (poprzez oddawanie moczu) zostają usunięte z organizmu (żurawina wykazuje także działanie moczopędne). Oprócz omówionego działania związanego z układem moczowym zalety stosowania żurawiny na tym się nie kończą. Wywar z owoców oraz sok żurawinowy działają wzmacniająco (orzeźwiająco), lekko ściągająco na błonę śluzową przewodu pokarmowego, napotnie, przeciwgorączkowo i przeciwzapalnie. Kwasy fenolowe działają przeciwgrzybiczo i przeciwbakteryjnie. Z tego powodu kiedyś wykorzystywano żurawinę do kiszenia warzyw i owoców. Owoce żurawiny korzystnie oddziałują na układ krążenia - potas pomaga obniżać ciśnienie krwi, z kolei flawonoidy przyczyniają się do obniżania frakcji złego cholesterolu LDL oraz podwyższania HDL - dobrego cholesterolu. Spożywanie żurawiny działa również istotnie przeciwmiażdżycowo.
Stosowanie jagód żurawiny jest doskonałą metodą profilaktyki dla osób z nawracającym ZUM - szczególnie występującym u kobiet, cukrzyków, kobiet stosujących antykoncepcję hormonalną, pacjentów przyjmujących przewlekle leki z grupy niesteroidowych przeciwzapalnych oraz osoby bezpośrednio po antybiotykoterapii, pacjentki w ciąży oraz dzieci. Preparaty z żurawiny spożywa się zwykle z posiłkiem. Warto dodatkowo sięgnąć po witaminę C i wypijać bardzo duże ilości płynów (nawet do 5 l). W przypadku silniejszych zakażeń do stosowania żurawiny można włączyć wspomniany wcześniej lek - furaginę.

Furagina
Furagina, jak już wspomniano, jest lekiem syntetycznym od niedawna dostępnym bez recepty. Hamuje rozwój bakterii poprzez niszczenie ich struktur komórkowych. Mimo działania analogicznego do antybiotyków nie obserwuje się powstawania opornych form bakteryjnych. Furaginę stosuje się w ostrych stanach zapalnych dolnych dróg moczowych. Działanie furaginy jest najbardziej efektywne w pH słabo kwaśnym. Bakterie bytujące w drogach moczowych zmieniają pH na zasadowe. Z tego powodu często wraz z furaginą stosuje się witaminę C, która obniża (zakwasza) pH moczu i poprawia działanie furaginy. Nie powinny to być jednak dawki witaminy C w ilości 1000 mg kilka razy dziennie, ponieważ wówczas zwiększa się toksyczność furaginy, a nie efektywność działania. Wystarczy dawka standardowa - 2-3 razy dziennie po 200 mg. Zamiast witaminy C albo dodatkowo można włączyć żurawinę, która również zawiera wspomnianą witaminę, a oprócz tego sama działa leczniczo. Istotne jest także dawkowanie furaginy. Powinno się przyjmować 100 mg cztery razy dziennie pierwszego dnia oraz 100 mg trzy razy dziennie w dniach następnych. Leczenie powinno trwać 7 dni. Mimo że objawy ustępują już po pierwszej dawce, to nie wolno przerywać terapii, ponieważ objawy mogą powrócić. Furaginę najlepiej przyjmować z posiłkami zawierającymi białko. Nie należy jednak przyjmować jej zbyt często, ponieważ może powodować uszkodzenie nerwów obwodowych szczególnie u chorych na cukrzycę oraz cierpiących na niedobory witamin z grupy B.

Co więc wybrać?
Odpowiadając na pytanie zawarte w tytule: żurawina czy furagina?, należy przede wszystkim zapytać dla kogo i w jakiej sytuacji. Zgodnie z dewizą, że lepiej jest zapobiegać, niż leczyć, warto na co dzień wybrać żurawinę. Poza walorami zdrowotnymi jest niezwykle smaczna i z tego powodu powinna często gościć w naszej kuchni. Stanowi doskonały sposób walki z powracającym ZUM zwłaszcza u kobiet, osób po antybiotykoterapii. Furagina ma zastosowanie w ostrych stanach zapalnych i nie należy stosować jej przewlekle. Żurawina może być natomiast uzupełnieniem w terapii furaginą. Najważniejsze, żeby nie bagatelizować pierwszych symptomów i działać szybko.

mgr farm. Paulina Głuchowska