Krwawnik pospolity
Achillea millefolium L. herba

1. Nazwa
Krwawnik pospolity Achillea millefolium L.

2. Występowanie
Gatunek z rodziny astrowatych. Występuje prawie w całej Europie, na Syberii, w rejonach Kaukazu i Himalajów również w Ameryce Pn., w Nowej Zelandii i pn. Australii; w Polsce spotkać go można na suchych łąkach, miedzach i przydrożach.

3. Pokrój
Łodyga może mieć do 80 cm wysokości, liście dolne krótkoogonkowe, górne siedzące, lancetowate, podwójne lub potrójnie pierzastosieczne, o odcinkach równowąskich. Kwiatostan bladachokształtny, na szczycie pędu, złożony z licznych koszyczków, średnicy 3-5 mm; kwiaty języczkowate białe lub bladoróżowe, kwiaty rurkowate brunatno-białawe.

4. Część rośliny stosowana w celach leczniczych
Ziele.

5. Zbiór
Ziele i kwiat zbierane są w początkowym okresie zakwitania i suszone w warunkach naturalnych lub suszarni w temperaturze 35 stopni C.

6. Skład fitochemiczny
Ziele zawiera: do 1,5% olejku, seskwiterpeny typu gwajenolidów i eudesmanolidu, flawonoidy (pochodne apigeniny, luteoliny, kwercetyny), achilleinę i betainę, garbniki, związki mineralne, w tym sole manganu. Głównym składnikiem olejku jest chamazulen (do 40%), ponadto występują: alfa- i beta-pinen, borneol, octan borneolu, cyneol, kariofilen. Kwiat krwawnika zawiera więcej olejku, liść - garbników i flawonoidów.

7. Jakość
Powinna odpowiadać aktualnym wymaganiom Farmakopei Europejskiej dla tej substancji roślinnej. W celu prawidłowej identyfikacji substancji roślinnej, wykonuje się badania makroskopowe i mikroskopowe oraz przeprowadza się badanie identyfikujące z zastosowaniem cienkowarstwowej chromatografii cieczowej (TLC). Bada się również obecność zanieczyszczeń, stratę masy po suszeniu oraz popiół całkowity. Właściwej jakości ziele serdecznika musi zawierać nie mniej niż 0,2 ml/kg olejku oraz nie mniej niż 2 % pro azulenów w przeliczeniu na chamazulen.

8. Rodzaje stosowanych przetworów roślinnych
Substancja roślinna
Nie ma zastosowania.
Przetwory roślinne
Rozdrobniona substancja roślinna.
Sok wyciśnięty ze świeżej rośliny (DER 1:0,6-0,9)
Wyciąg płynny (DER 1:1), rozpuszczalnik ekstrakcyjny etanol 25% V/V
Nalewka (stosunek substancji roślinnej do rozpuszczalnika ekstrakcyjnego 1:5), rozpuszczalnik ekstrakcyjny etanol 45% V/V
Nalewka (stosunek substancji roślinnej do rozpuszczalnika ekstrakcyjnego 1:5), rozpuszczalnik ekstrakcyjny etanol 31,5% V/V

9. Postać farmaceutyczna
Rozdrobniona substancja roślinna w postaci ziół do zaparzania, do stosowania doustnego.
Rozdrobniona substancja roślinna w postaci naparu, do stosowania na skórę.
Przetwory roślinne w postaci płynnej, do stosowania doustnego.

10. Zastosowanie
Tradycyjny produkt leczniczy roślinny, stosowany w przypadku przejściowej utraty apetytu.
Tradycyjny produkt leczniczy roślinny, stosowany w leczeniu objawowym łagodnych, kurczowych dolegliwości układu pokarmowego, w tym wzdęć i oddawania wiatrów.
Leczeniu objawowym łagodnych, kurczowych dolegliwości związanych z okresem menstruacji. Leczeniu niewielkich powierzchniowych zranień skóry. Produkt jest tradycyjnym produktem leczniczym roślinnym, stosowanym w określonych wskazaniach, opartych wyłącznie na podstawie długotrwałego stosowania.

11. Dawkowanie i droga podania
Dorośli i osoby w wieku podeszłym
Wskazanie 1) i 2)
Herbata ziołowa: napar przygotowany z 2-4 g rozdrobnionej substancji roślinnej zalanej 250 ml wrzącej wody, 3 lub 4 razy dziennie pomiędzy posiłkami
Wyciśnięty sok: 5-10 ml 2 lub 3 razy dziennie
Wyciąg płynny: 2-4 ml 3 razy dziennie
Nalewka (etanol 45 % v/v): 2-4 ml 3 razy dziennie
Nalewka (etanol 31,5% v/v): 4,3 ml (= 4,2 g) 4 razy dziennie
W przypadku wskazania "przejściowa utrata apetytu", przetwory płynne muszą być zastosowane 30 min przed posiłkiem
Wskazanie 3)
Herbata ziołowa: napar przygotowany z 1-2 g rozdrobnionej substancji roślinnej zalanej 250 ml wrzącej wody, 2-3 razy dziennie pomiędzy posiłkami
Wskazanie 4)
Napar przygotowany z rozdrobnionej substancji roślinnej do stosowania zewnętrznego: 3,5 g rozdrobnionej substancji roślinnej zalanej 250 ml wrzącej wody, 2-3 razy dziennie
Nie zaleca się stosowania produktu u dzieci poniżej 12 lat.
Czas stosowania
Wskazanie 1) i 2)
Jeśli objawy utrzymują się podczas stosowania leku dłużej niż 2 tygodnie, należy skonsultować się z lekarzem lub wykwalifikowanym pracownikiem służby zdrowia. Wskazanie 3) i 4)
Jeśli objawy utrzymują się podczas stosowania leku dłużej niż 1 tydzień, należy skonsultować się z lekarzem lub wykwalifikowanym pracownikiem służby zdrowia.
Droga podania Wskazanie 1) 2) i 3)
Podanie doustne.
Wskazanie 4)
Na skórę.

12. Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na krwawnik lub inne rośliny z rodziny Asteraceae (Compositae).

13. Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania
Stosowanie u dzieci i młodzieży poniżej 12 roku życia nie zostało ustalone z powodu braku odpowiednich danych. Jeśli podczas stosowania produktu leczniczego objawy nasilają się, należy skonsultować się z lekarzem lub wykwalifikowanym pracownikiem służby zdrowia.
Wskazanie 4)
Jeżeli wystąpią objawy zakażenia skóry, należy skonsultować się z lekarzem.
Nalewki i wyciągi płynne: w związku z obecnością alkoholu etylowego, musi być zastosowane właściwe oznakowanie tych postaci, zgodnie z wytyczną w sprawie substancji pomocniczych na etykiecie i w ulotce produktu leczniczego.

14. Interakcje z innymi produktami leczniczymi i inne rodzaje interakcji
Brak doniesień.

15. Wpływ na płodność, ciążę i laktację
Ze względu na brak danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania, nie stosować w okresie ciąży i laktacji.

16. Wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn
Brak badań na temat wpływu na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn.

17. Działania niepożądane
Skórne reakcje nadwrażliwości. Częstotliwość występowania nie jest znana.
Jeśli pojawią się działania niepożądane, należy skonsultować się z lekarzem lub wykwalifikowanym pracownikiem służby zdrowia.

18. Przedawkowanie
Nie zgłoszono żadnego przypadku przedawkowania

Piśmiennictwo:
Community herbal monograph on Achillea millefolium L.herba, EMA/HMPC/290284/2009, Committee on Herbal Medicinal Products (HMPC). Strzelecka H., Kowalski J. [red.], Encyklopedia zielarstwa i ziołolecznictwa, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa 2000, str. 258.