Nauka jako antidotum na zagrożenia
W ostatnim dniu stycznia w Krakowie odbyła
się konferencja Nauka jako antidotum - na
zagrożenia dla pacjenta i dla leczniczego
produktu roślinnego. Zorganizowały ją Polska Rada
Leku Roślinnego i firma Labofarm.
Celem konferencji była integracja środowisk lekarskich,
farmaceutycznych, naukowych, a także instytucji państwowych
i producentów leków roślinnych, wokół aktualnych
problemów fitoterapii w Polsce. Głównym
założeniem konferencji było sformułowanie wspólnego
stanowiska w kwestii polityki lekowej państwa
i prawa farmaceutycznego, w celu przeciwdziałania
zagrożeniom dla zdrowia i życia ludzi, wynikającym
z nieprawidłowości w funkcjonowaniu rynku aptecznego.
Zaplanowano dwa panele: ekspercki i praktyczny.
Współorganizatorem panelu praktycznego była Okręgowa
Izba Aptekarska i Krakowski Oddział PTFarm.
Konferencję prowadziła mgr farm. Maria Piaskowska.
Jako eksperci wystąpili prezes PRLR mgr farm. Tadeusz
Pawełek, dyrektor firmy Labofarm mgr farm. Magdalena
Pawełek Górska oraz członek zarządu Labofarmu,
lek. med. Jan Pawełek.
Uczestnicy
W charakterze ekspertów wystąpili: kierownik Katedry
Farmakodynamiki Wydziału Farmaceutycznego
CM UJ prof. dr hab. Barbara Filipek; kierownik Katedry
Farmakognozji z Ogrodem Roślin Leczniczych
GUM prof. dr hab. Mirosława Krauze-Baranowska;
kierownik Katedry Botaniki Farmaceutycznej Wydziału
Farmaceutycznego CM UJ prof. dr hab. Halina Ekert;
wieloletni kierownik Katedry i Zakładu Farmakognozji
UM w Poznaniu prof. dr hab. Irena Matławska; dr hab.
Bożena Muszyńska, prof. nadzw. UJ z Katedry Botaniki
Farmaceutycznej CM UJ; prodziekan Wydziału Prawa,
kierownik Zakładu Prawa Międzynarodowego Publicznego
dr hab. Maciej Perkowski, prof. nadzw. UwB.; prezes
oddziału PTFarm w Krakowie, kierownik Katedry Chemii
Nieorganicznej i Analitycznej Wydziału Farmaceutycznego
CM UJ dr hab. Włodzimierz Opoka, prof. UJ; ekspert
PRLR dr hab. n. farm. Elżbieta Wojtasik; p.o. kierownika
Zakładu Higieny Żywienia i Epidemiologii UM w Łodzi
dr n. med. Elżbieta Trafalska; aptekarz, publicysta, wykładowca
dr n. farm. Piotr Kaczmarczyk; przewodniczący
Ogólnopolskiej Sekcji Leku Roślinnego PTFarm, specjalista
w zakresie leku roślinnego dr n. farm. Tomasz Baj;
wiceprezes Okręgowej Rady Lekarskiej w Krakowie lek.
med. Mariusz Janikowski; wiceprezes Okręgowej Izby
Aptekarskiej w Krakowie mgr n. farm. Elżbieta Rząsa-
-Duran; specjalista d.s. obsługi prawnej w firmie Labofarm
mgr Monika Bartwicka; psycholog, szkoleniowiec w
zakresie efektywnej komunikacji i rozwiązywania konfliktów
mgr Barbara Kątnik; mgr farm. Jarosław Widelski
z Katedry i Zakładu Farmakognozji z Pracownią
Roślin Leczniczych; członek Okręgowej Izby Aptekarskiej
w Krakowie, przewodniczący Komisji d.s. aptek szpitalnych
mgr farm. Walenty Zajdel; członek Rady Okręgowej
Izby Aptekarskiej w Krakowie, przewodniczący komisji
d.s. wizerunku zawodu farmaceuty, współwłaściciel
Apteki u Farmaceutów mgr farm. Effiom Uman-Ntuk;
fitoterapeuta, lekarz rodzinny lek. med. Tadeusz Liczko.
W konferencji uczestniczyli również zaproszeni farmaceuci
i przybyli goście.
Wystąpienia
Zainaugurowało ją przedstawienie i przekazanie pisma
od prezesa Naczelnej Rady Aptekarskiej z poparciem
dla działań Polskiej Rady Leku Roślinnego i postulatem
uregulowania rynku farmaceutycznego oraz statusu
leku roślinnego. Szczególny nacisk położono w nim na
rolę farmaceutów jako niezależnych właścicieli aptek
oraz gwarantów bezpieczeństwa pacjenta i prawidłowo
sprawowanej opieki farmaceutycznej.
Cykl zaplanowanych wykładów poprzedził swoim
wystąpieniem prezes Polskiej Rady Leku Roślinnego
mgr farm. Tadeusz Pawełek. Podkreślił konieczność integracji
różnych środowisk: okręgowych izb lekarskich,
okręgowych izb aptekarskich, okręgowych izb pielęgniarek
i położnych oraz środowisk naukowych w celu
skutecznych działaniach o pozycję farmaceuty, którego
kompetencje pozwalają na łączenie fachowości w
zakresie poradnictwa z właściwą dystrybucją leku ziołowego.
Zwrócił również uwagę na nieprzestrzeganie
granicy między lekiem a żywnością. Przywołał także
wcześniejsze dezyderaty kierowane do Kancelarii Prezesa
Rady Ministrów i do Prezydenta RP: Wstępna analiza
sytuacji na rynku farmaceutycznym, ze szczególnym
uwzględnieniem produktów leczniczych roślinnych (październik
2015) i Apel o politykę lekową państwa, zapewniającą
przestrzeganie granicy między lekiem a żywnością oraz przeciwdziałanie zagrożeniom dla zdrowia i życia ludzi,
wynikającym z nieprawidłowości w zakresie wytwarzania,
dystrybucji i reklamy suplementów diety (czerwiec 2016).
Wskazał na ugruntowaną pozycję polskiego zielarstwa
i leku roślinnego na rynku krajowym i europejskim oraz
na nieprawidłowości występujące) na rynku farmaceutycznym
i związane z tym zagrożenia. Dyrektywy
te prowadzą do naturalnych wniosków - mianowicie
konieczności wdrożenia działań zapobiegających tym
zagrożeniom.
Panel ekspercki
Prof. Mirosława Krauze-Baranowska skoncentrowała
się na omówieniu występujących na rynku farmaceutycznym
leczniczych surowców roślinnych w formie produktów
różnych kategorii i o różnym statusie prawnym.
Szczególny nacisk położyła na odmienne procedury
wprowadzenia tych produktów do obrotu, co determinuje
ich jakość oraz ma też znaczenie dla bezpieczeństwa
stosowania i skuteczności. Badania nad jakością
i skutecznością różnych kategorii produktów wskazują
na niekwestionowaną przewagę leków ziołowych nad
suplementami diety.
Dr Piotr Kaczmarczyk przeanalizował perspektywy
współczesnej fitoterapii. Podkreślił problem związany
z niewłaściwym samoleczeniem, opartym na niedostatecznie
zweryfikowanych produktach, ich mnogości
i podaży. Wystąpienie dr Kaczmarczyka i przedstawione
w nim problemy nasuwają konieczność podjęcia pewnych
działań - m.in. pomocy farmaceutom jako specjalistom
w zakresie fitoterapii. Również wraca kwestia szeroko
rozumianej opieki farmaceutycznej, z jednoczesną
potrzebą kształcenia w tym zakresie.
Ostatnim wykładowcą występującym w panelu eksperckim
był prof. Maciej Perkowski, który naświetlił pojęcie
suplementu diety w aspekcie prawnym oraz jego złożoności
ze względu na współcześnie obowiązujące prawo
i brak jednoznacznej regulacji. Zauważył, iż obecnie jest
problem z jakością suplementów i brakiem odpowiedzialności
za te produkty przez organy państwowe. Sposób
prezentacji i ich reklama niosą ze sobą liczne nadużycia.
W świadomości nie do końca zorientowanych pacjentów
powstaje wrażenie, że również są one lekami. Taka
sytuacja wymaga podjęcia konkretnych restrykcyjnych
działań kontrolnych ze strony państwa - chodzi przecież
o zdrowie pacjentów.
Dyskusja
Po zakończeniu wykładów z panelu eksperckiego rozpoczęła
się dyskusja. Powracano do problemów związanych
z suplementami diety, ich niezweryfikowanej jakości
i występujących na tym polu regulacji prawnych. Konieczna
jest stopniowa eliminacja możliwych dla zdrowia
życia pacjenta zagrożeń, w związku z ich niekontrolowaną
produkcją. Ponownie zwrócono uwagę na nowelizację Prawa
farmaceutycznego, która została odrzucona przez senat.
Na zakończenie dyskusji jej uczestnicy sygnowali wspólne
stanowisko, popierające działania Polskiej Rady Leku
Roślinnego i Naczelnej Izby Aptekarskiej.
Panel praktyczny
Po krótkiej wymianie opinii kontynuowano konferencję
w panelu praktycznym. O aktualnej sytuacji na rynku farmaceutycznym
mówiła prawnik, mgr Monika Bartwicka.
Przedstawiła zmiany, jakie zakładała nowelizacja ustawy
Prawo farmaceutyczne, w kontekście wprowadzenia
Apteki dla aptekarza. Podkreśliła różnice między lekiem
a suplementem diety na każdej płaszczyźnie - od
momentu powstania produktu, po sprzedaż i reklamę.
Znaczenie odpowiednio przebadanego surowca podkreślił
lek. med. Tadeusz Liczko. Środki lecznicze podawane
pacjentom muszą być poświadczone rzetelnymi badaniami,
a każda ich dawka musi zawierać odpowiednią ilość
substancji czynnej - jest to podstawa skutecznej terapii.
Odrębnym zagadnieniem jest zaś kształcenie farmaceutów
w zakresie fitoterapii - omówił to dr Tomasz
Baj. Przedstawił on możliwości podniesienia poziomu
wiedzy z zakresu leku roślinnego przez przyszłego, ale
i praktykującego już farmaceutę.
Prof. Barbara Filipek mówiła o korzyściach, jak również
i zagrożeniach dla zdrowia wynikających ze stosowania
suplementów diety. Jak można było dowiedzieć się z jej
wystąpienia, niewskazanym jest zażywanie suplementów
bez konsultacji z lekarzem, mimo tego, iż są to środki
spożywcze, które można zakupić bez recepty. Niekontrolowane
ich spożywanie może spowodować wzrost
ryzyka zawału, udaru lub nowotworów oraz działań
niepożądanych, wynikających z interakcji z zażywanymi
jednocześnie lekami.
* * *
Na koniec Prezes Polskiej Rady Leku Roślinnego mgr
farm. Tadeusz Pawełek podziękował wszystkim uczestnikom
konferencji za udział i osobiste zaangażowanie
w działania mające na celu uzdrowienie sytuacji na rynku
farmaceutycznym.
Podczas kuluarowych rozmów, ale też w wielu wystąpieniach,
pojawiała się opinia, że istotę problemu oddaje
sam tytuł konferencji. Najskuteczniejszym antidotum
na możliwe dla pacjenta i statusu leczniczego produktu
roślinnego zagrożenia jest po prostu nauka. Każdy środek
terapeutyczny podawany pacjentowi powinien posiadać
certyfikat i pieczęć jednostki badawczej.
Redakcja
|